Các loại vitamin có vai trò quan trọng trong các quá trình trao đổi chất của heo.
Nhu cầu về vitamin phụ thuộc vào độ tuổi, tình trạng sinh lý của cơ thể của chúng (mang thai, sinh con, sản xuất sữa) và thức ăn sử dụng (sự bảo quản, thành phần dinh dưỡng, quy trình sản xuất).
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ trao đổi về vai trò của các loại vitamin.
Vai trò của các loại vitamin
Phân loại Vitamin và vai trò của từng vitamin
Về cơ bản, vitamin được chia thành hai nhóm chính: vitamin tan trong nước và vitamin tan trong dầu.
Các loại vitamin tan trong nước
Các loại vitamin tan trong nước là vitamin C và vitamin B. Các loại vitamin này có độc tính thấp do bài thải chủ yếu qua nước tiểu.
Vitamin B
Vitamin B hoạt động như là các coenzyme giúp các enzyme phản ứng hoá học với các chất khác. Trong trường hợp thiếu vitamin B, cơ thể heo sẽ xuất hiện một số triệu chứng. Vitamin B thường có trong thực phẩm có nguồn gốc từ động vật và thực vật, được tổng hợp bởi các vi sinh vật (vi khuẩn) trong kết tràng (heo). Do các vitamin thường được hấp thu ở ruột non nên động vật thường ít tổng hợp vitamin tại kết tràng ngoại trừ các loài động vật tiêu thụ phân để hấp thu các chất hữu cơ.
Vitamin C
Vitamin C rất quan trọng trong việc đáp ứng miễn dịch và giảm tình trạng stress của heo. Bổ sung vitamin C sẽ kích thích sự tăng trưởng của heo.
Các loại vitamin tan trong dầu
Các vitamin tan trong dầu là vitamin A, vitamin D, vitamin E và vitamin K. Chúng được dữ trữ ở ganvà mô mỡ. Các loại vitamin này có độc tính cao hơn, do thời gian bài thải chậm. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng các loại vitamin tan trong dầu làm tăng khả năng đáp ứng miễn dịch, khả năng sinh sản và phát triển cơ xương của heo.
Vitamin A
Vitamin A kích thích quá trình sinh tinh ở heo đực giống. Đối với heo nái sinh sản, vitamin A giúp tăng khả năng rụng trứng và làm tổ của noãn hoàng. Vitamin A cũng kích thích quá trình biệt hoá và phát triển của phôi thai. Vì vậy, người chăn nuôi nên sử dụng chế phẩm vitamin A dạng ti êm cho heo mẹ trước khi cai sữa cho heo con.
Vitamin D
Vitamin D là một loại vitamin rất quan trọng cho sự phát triển tối ưu của xương, cơ và tăng khả năng đáp ứng miễn dịch của cơ thể. Đối với heo nái nuôi con, vitamin D rất quan trọng trong việc sản xuất và ti ết sữa đầu. Trong khi đó, việc bú sữa đầu cũng rất cần thiết cho heo con sơ sinh và hỗ trợ khả năng đáp ứng miễn dịch của heo. Thiếu vitamin D trong quá trình phát triển của heo sẽ dẫn đến xương kém phát triển, điều này có thể tăng nguy cơ gãy xương, hạ can-xi huyết, rung cơ, đau chân và còi xương.
.
Vitamin E
Vitamin E giúp duy trì cấu trúc của các cơ trong hệ thống tiêu hoá và sinh sản của heo. Vitamin E trong cơ thể hoạt động như là một chất chống oxy hoá, bảo vệ các a-xít béo không bão hoà và các hợp chất khác tránh quá trình oxy hoá bởi các gốc tự do.
Vitamin E cũng làm tăng khả năng đáp ứng miễn dịch của cơ thể. Trong suốt quá trình mang thai hàm lượng vitamin E được chuyển qua nhau thai thấp, do đó heo con được sinh ra có nồng độ vitamin E trong máu thấp.
Sữa đầu chứa nhiều vitamin E. Lượng vitamin E có thể tăng lên nếu heo nái được ti êm vitamin E khoảng 14-21 ngày trước khi sinh. Heo con nếu nhận được lượng sữa non phù hợp từ heo mẹ đã được bổ sung vitamin E sẽ giảm nguy cơ thiếu vitamin E trong giai đoạn theo mẹ và sau cai sữa.
Heo con thiếu vitamin E sẽ tăng nguy cơ nhiễm một số bệnh như bệnh do vi khuẩn Streptococcus suis, bệnh Glässer, bệnh APP, PCV2,….
Vitamin E và Selen có mối liên hệ mật thiết với nhau. Khẩu phần ăn càng ít Selen thì nhu cầu về vitramin E càng tăng.
Các bệnh thường gặp liên quan đến vitamin E và Selen là loét dạ dày, loạn dưỡng cơ, bệnh tim Mulberry trên heo và rối loạn sinh sản.
- Loạn dưỡng cơ được đặc trưng bởi sự phù hoặc dịch xuất hiện xung quanh tế bào mô cơ (PSE).
- Sự rối loạn sinh sản liên quan đến thiếu vitamin E thường do rối loạn sản xuất ti nh trùng và rối loạn chức năng buồng trứng.
- Bệnh loét dạ dày thường do tình trạng stress của cơ thể. Tỷ lệ mắc bệnh tăng khi cơ thể thiếu vitamin E.
- Bệnh tim Mulberry (xem hình 4) được đặc trưng bởi sự chết đột ngột ở heo khoẻ mạnh và đang trong giai đoạn phát triển.
Vitamin K
Vitamin K rất cần thiết để duy trì cơ chế đông máu của cơ thể. Sự thiếu vitamin K có thể dẫn đến xuất huyết các mô trong cơ thể. Lượng vitamin K trong cơ thể thấp dẫn đến chảy máu rốn ở heo con sơ sinh.
Kết luận
Các loại vitamin và các khoáng vi lượng có tác động lớn đến tình trạng sức khoẻ heo. Thiếu các loại vitamins có thể dẫn đến giảm khả năng sinh sản/ hoặc đáp ứng miễn dịch/ hoặc rối lượng cơ xương.
Công ty Kela đã sản xuất nhiều loại vitamin dạng tiêm (VITAMINS B COMPLEX, OLIGOVIT INJ, ADEDRIKEL 300) để hỗ trợ tối ưu sự phát triển của vật nuôi.
Bài viết được viết bởi Bác sỹ Thú y Frank Vermeiren
Dịch vụ kỹ thuật & Giám đốc sản xuất Kela
Tài liệu tham khảo:
• Hình 1: Maternal Diets Defi cient in Vitamin D Increase the Risk of Kyphosis in Off spring: A Novel Kyphotic
• Porcine Model, 2018 March 07
• Halanski MA, Hildahl B, Amundson LA, Leiferman E, Gendron-Fitzpatrick A, Chaudhary R, Hartwig-Stokes HM, McCabe R, Lenhart R, Chin M,Birstler J, Crenshaw TD
• Hình 3: Disorders of the stomach / James Cook University/Veterinary Science/ Australia
• Hình 4: Butch Baker/DVM