Thức ăn chó mèo: Hiểu đúng về tro thô

Chúng ta đã tìm hiểu về Phân tích đảm bảo (Guaranteed Analysis) trên nhãn bao bì thức ăn thú cưng ở phần trước, trong đó liệt kê tỷ lệ phần trăm trên cơ sở as-fed của 4 thành phần dinh dưỡng bắt buộc gồm: chất đạm (protein), chất béo (fat), chất xơ (fiber) và độ ẩm (moisture). Trong đó, protein và fat được ghi dưới dạng giá trị tối thiểu, còn fiber và moisture được ghi dưới dạng giá trị tối đa.

Bốn thành phần này bắt buộc phải có trên mọi nhãn thức ăn thú cưng. Tuy nhiên, nhà sản xuất vẫn có thể bổ sung thêm thông tin về các chất dinh dưỡng khác nếu muốn nhấn mạnh vào thành phần cụ thể nào đó (xem hình minh họa nhãn bên dưới). Một chất dinh dưỡng đôi khi xuất hiện trong mục Phân tích đảm bảo là “tro thô” (ash) và thường khiến nhiều chủ nuôi bối rối.

Ví dụ:

Phân tích đảm bảo đơn giản – chỉ liệt kê các thành phần bắt buộc.

Phân tích đảm bảo phức tạp hơn – có thêm mục tro thô.

Khi thấy “ash” (tro thô) xuất hiện trong Phân tích đảm bảo, câu hỏi phổ biến nhất mà các bác sĩ thú y nhận được là: “Tại sao họ lại cho tro vào thức ăn của thú cưng?” Đây là một câu hỏi hợp lý, bắt nguồn từ việc định nghĩa “tro” trong ngành công nghiệp thực phẩm có phần khác so với cách hiểu thông thường của chủ nuôi.

Tro thô trong ngành thực phẩm thú cưng là gì?

Khi nói đến ash trong thức ăn động vật, thuật ngữ này thực chất dùng để chỉ khoáng chất – chẳng hạn như canxi, phốt pho, sắt, đồng, kẽm,… Tro thô là một phép đo tổng hàm lượng khoáng chất trong khẩu phần.

Sở dĩ gọi là “tro” vì đây là phần còn lại sau quá trình đốt mẫu thức ăn trong lò nung cho đến khi đạt khối lượng không đổi. Khi đó, toàn bộ các chất hữu cơ như chất béo, đạm, chất xơ và vitamin đã bị đốt cháy hoàn toàn, chỉ còn lại những nguyên tố không cháy được – chính là các khoáng chất.

Điều quan trọng cần lưu ý: tro thô không phải là thành phần được “thêm” vào thức ăn, mà là phần còn lại sau khi đốt cháy mẫu thức ăn để phân tích.

Vai trò của việc đo tro thô

Phép đo tro thô đơn giản và ít tốn kém hơn so với việc phân tích từng loại khoáng chất riêng lẻ, đồng thời có thể ước chừng sơ bộ về tổng lượng khoáng chất trong khẩu phần. Ngoài ra, tro thô đôi khi còn được dùng để ước tính hàm lượng carbohydrate trong khẩu phần, do carbohydrate không được đo trực tiếp.

Tuy nhiên, ngoài những mục đích này, thông tin về tro thô không có nhiều giá trị thực tiễn. Nó có thể hữu ích trong trường hợp nhà sản xuất không có hoặc không công bố dữ liệu chi tiết về từng khoáng chất riêng lẻ (như canxi, phốt pho, natri…). Nhưng nếu chỉ ghi chung chung “% tro thô” mà không có số liệu cụ thể, điều này có thể cho thấy:

• Hoặc là nhà sản xuất không phân tích kỹ lưỡng thành phần khoáng chất.
• Hoặc là họ có dữ liệu nhưng không minh bạch công bố.

Trong cả hai trường hợp này, chủ nuôi nên thận trọng, vì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo.

Mối liên hệ giữa tro thô và hàm lượng khoáng chất

Vì phần lớn khoáng chất trong thức ăn thú cưng là canxi và phốt pho, nên tỷ lệ % tro thô thường tương quan với lượng hai khoáng chất này trong khẩu phần.

• Thức ăn khô, đặc biệt là loại có hàm lượng protein cao và chứa nhiều bột thịt, thường có hàm lượng tro cao hơn so với thức ăn đóng hộp.
• Thức ăn tươi hoặc đông lạnh đã nấu chín thường có hàm lượng tro thấp hơn.
• Thức ăn sống (raw) có thể có hàm lượng tro khác nhau, phụ thuộc vào lượng xương được bổ sung trong thức ăn.

Nhìn chung, miễn là khẩu phần đáp ứng tiêu chuẩn dinh dưỡng của AAFCO cho loài và giai đoạn sống cụ thể, hoặc đã vượt qua thử nghiệm cho ăn trên động vật, và được sản xuất bởi nhà sản xuất uy tín, người nuôi có thể yên tâm rằng tổng hàm lượng khoáng chất là phù hợp cho thú cưng ở giai đoạn đó.

Khi nào cần quan tâm đến từng khoáng chất cụ thể

Đối với thú cưng mắc bệnh hoặc có nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt liên quan đến khoáng chất, bác sĩ thú y và chủ nuôi cần lấy số liệu chính xác về hàm lượng khoáng chất cụ thể từ nhà sản xuất, và dựa vào giá trị trung bình/thực tế để quyết định khẩu phần, thay vì chỉ dựa vào % tro thô.

Ví dụ:

• Chó con giống lớn rất nhạy cảm với việc dư thừa canxi trong khẩu phần. Mặc dù hàm lượng tro cao có thể gợi ý rằng khẩu phần giàu canxi, nhưng cách chính xác nhất là kiểm tra trực tiếp hàm lượng canxi để đảm bảo nằm trong giới hạn an toàn cho sự phát triển của chúng.
• Mèo mắc bệnh tim có thể cần khẩu phần ít natri. Do natri có hàm lượng thấp hơn nhiều so với canxi và phốt pho, nên % tro thô hầu như không cung cấp thông tin về hàm lượng natri.

Kết luận

Nếu bạn thấy tro thô được liệt kê trong mục Phân tích đảm bảo của một sản phẩm thức ăn thú cưng, hãy yên tâm rằng đây không phải là thành phần có hại được bổ sung vào khẩu phần. Tro thô chỉ là một phương pháp phân tích để đo hàm lượng khoáng chất tổng số, chứ không phải là thành phần nguyên liệu.

Tỷ lệ % tro thô không nhằm cung cấp thông tin trực tiếp hữu ích cho chủ nuôi. Nếu bác sĩ thú y khuyến nghị thú cưng của bạn cần khẩu phần cao hơn hoặc thấp hơn ở một số khoáng chất cụ thể, hãy phối hợp cùng bác sĩ để tìm loại thức ăn đáp ứng chính xác tiêu chí về các khoáng chất đó và đảm bảo thú cưng vẫn ăn ngon miệng.