Uncategorized, Bệnh ở heo

Vệ sinh chuồng trại chìa khóa phòng Cầu trùng cho heo con theo mẹ

Bệnh Cầu trùng thường gặp nhất gây tiêu chảy ở heo con theo mẹ

Dễ bùng phát và lây lan nhanh vì:

  •         Vệ sinh chuồng trại kém
  •         Vòng đời ngắn, khả năng hình thành bào tử nhanh
  •       Sức đề kháng và tồn tại thời gian dài ngoài môi trường (nhất là chuồng trại ẩm ướt)

Bệnh dễ tái phát nhiều lần, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và hiệu quả chăn nuôi.

>> Vệ sinh chuồng trại đóng vai trò then chốt trong kiểm soát và phòng ngừa bệnh Cầu trùng trên heo con theo mẹ.

Để rõ hơn về các quan điểm trên cùng Tiến Thắng điểm qua các mục sau

Tại sao vệ sinh chuồng trại là chìa khóa phòng Cầu trùng trên heo con theo mẹ?

Có nhiều nghiên cứu cho thấy, bệnh Cầu trùng do Isospora suis phân bố ở hầu hết các nước trên thế giới.

Tỷ lệ lưu hành ở các trang trại rất cao, có thể lên đến 85% và tỷ lệ mắc bệnh trên 30%. Sau đây là tỷ lệ nhiễm cầu trùng trên heo con theo mẹ tại một số nước:

  •        Trung Quốc là 63,9% (2012)
  •        Canada là 70% (2011)
  •        Việt Nam là 65,88% (2009) tại (Trà Vinh)

Việc vệ sinh chuồng trại là chìa khóa quan trọng vì:

  •        Môi trường chuồng trại không được vệ sinh sạch sẽ
  •        Phân heo nái được xem là nguồn lưu trữ và bài thải cầu trùng cho heo con.

Heo con nhiễm bệnh có thể bài thải hơn 100.000 noãn nang trên mỗi gram phân, nhưng chỉ cần tiếp xúc từ 100 noãn nang Isopora suis thì heo con đã có thể nhiễm bệnh.

Biên pháp: Heo nái cần phải được tắm rửa sạch sẽ trước khi lên chuồng đẻ.

Vòng đời ngắn

Isospora suis có vòng đời ngắn:

  • 5-6 ngày bên trong cơ thể heo
  • 1-3 ngày để trở thành noãn nang cảm nhiễm ngoài môi trường

  Heo con thường nhiễm bệnh Cầu Trùng sớm và nhanh (khi tiếp xúc với bầu vú heo nái dính phân chứa noãn nang cảm nhiễm) > Nhanh chóng bài thải noãn nang ra ngoài môi trường qua phân (do noãn nang có vòng đời ngắn) > lây truyền liên tục cho những heo khác trong đàn (đặc biệt trong môi trường nền chuồng ẩm ướt và vệ sinh kém).

Sức đề kháng cao của noãn nang cầu trùng

Noãn nang cầu trùng có có lớp vỏ dày có thể chống lại sự tấn công về mặt hóa học của các chất sát trùng thông thường và các yếu tố cơ học

Thời gian tồn tại sẽ rất dài nếu không quy trình loại bỏ cũng như định kì sát trình đúng cách:

  •        6 tháng trong môi trường đất, rơm rạ hoặc phân khô.
  •        1 năm trong môi trường không có ánh nắng trực tiếp (các vị trí trên nền chuồng bị nứt hoặc vật liệu hữu cơ tích tụ lâu ngày)

Hình 1 Noãn nang cầu trùng Isospora suis dưới kính hiển vi

Tiến Thắng đã đưa ra giải pháp sau để giúp đỡ người chăn nuôi giải quyết những vấn đề liên quan đến Cầu Trùng

Đã tiến hành theo dõi và đánh giá sự ảnh hưởng của một số yếu tố nguy cơ đến tỷ lệ mắc bệnh Cầu trùng trên heo con theo mẹ. Từ đó, người chăn nuôi sẽ có cơ sở để có biện pháp khắc phục, giúp quản lý, phòng chống dịch bệnh hiệu quả.

Vệ sinh chuồng trại

Bảng 1. Yếu tố nguy cơ của tình trạng vệ sinh chuồng trại đến tỷ lệ mắc Cầu trùng trên heo con theo mẹ. (Nguồn Tạp chí Công ty Cổ Phần Chăn nuôi CP Việt Nam)  

Yếu tố khảo sát

Không vệ sinh nái trước khi lên đẻ

Vệ sinh nái trước khi lên đẻ

Tổng

Kết quả

Mắc bệnh (P1)

5

8

13

Không mắc bệnh (P2)

3

26

29

Tổng

8

34

42

Tỉ lệ chênh lệch (P1/P2)

5.41

P

0.031

Kết quả bảng trên cho thấy, đối với những trại khi thực hiện quá trình vệ sinh chuồng trại không đúng quy trình sẽ có nguy cơ mắc bệnh Cầu trùng cao gấp 3,66 lần so với những trại vệ sinh đúng quy trình (p<0,05).

Kết quả khảo sát của Skampardonis và cộng sự (2012) tại một số trại heo nái lớn ở Bồ Đào Nha, heo con nuôi trong chuồng vệ sinh không đúng quy trình có nguy cơ mắc bệnh Cầu trùng cao gấp 3 lần so với những chuồng được vệ sinh đúng và đủ quy trình (OR=3).

Vệ sinh heo nái trước khi lên chuồng đẻ

Heo nái sang khu chuồng đẻ phải được vệ sinh để phân, đất bẩn hoặc chất hữu cơ bám vào da, chân, đặc biệt là vùng bụng và vú, làm sạch 1 phần các mầm bệnh như noãn nang cầu trùng và lây nhiễm sang heo con ngay khi bú mẹ.

Bảng 2. Yếu tố nguy cơ của tình trạng vệ sinh heo nái trước khi lên đẻ đến tỷ lệ mắc Cầu trùng trên heo con theo mẹ. (Nguồn Tạp chí Công ty Cổ Phần Chăn nuôi CP Việt Nam)

Yếu tố khảo sát

Không vệ sinh nái trước khi lên đẻ

Vệ sinh nái trước khi lên đẻ

Tổng

Kết quả

Mắc bệnh (P1)

26

23

49

Không mắc bệnh (2)

29

94

123

Tổng

55

117

172

Tỉ lệ chênh lệch (P1/P2)

3.66

P

0.000

Kết quả cho thấy, Những chuồng trại không vệ sinh nái trước khi lên đẻ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 5,41 lần so với những chuồng có vệ sinh nái trước khi lên đẻ (p<0,05).

Tần suất dọn phân

Trung bình mỗi gram phân heo nái nhiễm bệnh có thể chứa đến 500 noãn nang (theo Karamon và cộng sự (2007)). Trong điều kiện ẩm ướt, các noãn nang chưa trưởng thành có thể phát triển rất nhanh thành noãn nang trưởng thành và phát tán khắp sản chuồng thông qua tiếp xúc trực tiếp giữa các heo con và gián tiếp từ con người, dụng cụ chăn nuôi.

Nếu không thu gom phân thường xuyên, lượng mầm bệnh trong chuồng tăng cao làm tăng nguy cơ lây nhiễm sớm ở heo con ngay từ những ngày đầu sau sinh. Do đó, dọn phân là yếu tố quan trọng nhất để ngăn chặn chu kỳ lây nhiễm.

Bảng 3. Yếu tố nguy cơ của tần suất dọn phân đến tỷ lệ mắc Cầu trùng trên heo con theo mẹ. (Nguồn Tạp chí Công ty Cổ Phần Chăn nuôi CP Việt Nam)

Yếu tố khảo sát

Dọn phân < 2 lần/ ngày

Dọn phân  2 lần/ ngày

Tổng

Kết quả

Mắc bệnh (P1)

11

14

25

Không mắc bệnh (2)

15

51

66

Tổng

26

65

91

Tỉ lệ chênh lệch (P1/P2)

2.67

P

0.044

Phân tích kết quả thu được, với OR=2,67 cho thấy, tần suất dọn phân có liên quan đến khả năng bị bệnh Cầu trùng trên heo con theo mẹ (p<0,05). Những chuồng trại có tần suất dọn phân <2 lần/ngày có khả năng mắc bệnh Cầu trùng cao hơn chuồng trại có tần suất dọn phân 2 lần/ngày.

Vai trò then chốt của vệ sinh chuồng trại trong phòng ngừa bệnh Cầu trùng

Một trong những yếu tố nguy cơ quan tâm hàng đầu chuồng trại không được vệ sinh sạch sẽ giữa các lứa heo nái:

  •        Nên dùng máy phun nước áp lực cao (từ 2HP trở lên) để rửa trôi các chất hữu cơ bám chặt trên bề mặt bê tông, kẽ nứt nền chuồng, kẽ đan...
  •        Sử dụng chất có đặc tính rửa trôi mạnh (xà phòng 1/400) nhằm phá vỡ mảng bám sinh học và làm bong các chất hữu cơ còn bám lại.
  •        Sử dụng dung dịch xút 1/30 để loại bỏ noãn nang trưởng thành tồn tại trong chuồng nuôi.

Lưu ý: việc loại bỏ chất hữu cơ đặc biệt quan trọng, nó góp phần tăng hiệu quả cho quá trình khử trùng nguyên nhân noãn nang cầu trùng có sức đề kháng rất cao với hầu hết các chất sát trùng thông thường. Do đó, các phương pháp khử trùng thông thường không đủ hiệu quả tiêu diệt triệt để noãn nang.

Hình 2. Xịt rửa chuồng nuôi bằng vòi phun áp lực cao

Hình 3. Sử dụng xà phòng 1/400 để phá vỡ mảng bám sinh học

Các biện pháp khử trùng cơ học: vệ sinh bằng hơi nước, nhiệt độ cao lên 65°C tối thiểu 15 phút hoặc khò gas toàn bộ chuồng sẽ tiêu diệt triệt để noãn nang.

Người chăn nuôi cần tiến hành khò gas lần lượt từ cuối đến đầu chuồng và đặc biệt ở các vị trí khó vệ sinh như kẽ nứt nền chuồng, máng ăn, chân vách... với diện tích 500m² cần sử dụng 20kg gas. Bên cạnh đó, sau khi vệ sinh cần để trống chuồng ít nhất 48 giờ trước khi chuyển nái lên chuồng đẻ.

Hình 4. Sử dụng khí gas để khô tấm đan

Hình 5. Để trồng chuồng trước khi heo nái lên để

Bên cạnh đó, điều trị heo con bị bệnh Cầu trùng bằng cách cho uống Toltrazuril (Coxzuril 5%) liều 20 mg/kg thể trọng của heo, bơm miệng hoặc tiêm 3-4 ngày tuổi.

Thông tin chi tiết của sản phẩm tại đây

  Ngoài ra, những heo nhiễm cầu trùng sẽ bị tổn thương trên đường tiêu hóa, từ đó tạo điều kiện cho các vi khuẩn kế phát xâm nhập và gây bệnh. Vì vậy, cần sử dụng kháng sinh để điều trị vi khuẩn kế phát. Có thể sử dụng Amoxicillin; colistin liều 25 mg/kg thể trọng, bơm miệng cho heo con 3-5 ngày để điều trị bệnh do vi khuẩn Clostridium spp., Salmonella spp., E. coli...

Hình 6. Bom toltrazuri để điều trị Cầu trùng cho heo con

Hình 7. Tiêm kháng sinh để điều trị vi khuẩn kế phát

Tóm lại, Cầu trùng là tác nhân gây bệnh có khả năng lây lan nhanh và tồn tại lâu ngoài môi trường. Do đó, giảm tải áp lực nhiễm cầu trùng từ môi trường là chìa khóa giúp kiểm soát hiệu quả bệnh. Trong đó, vệ sinh chuồng trại đóng vai trò quan trọng trong quá trình phòng và kiểm soát cầu trùng. Việc duy trì, thực hiện đầy đủ và đúng các bước vệ sinh chuồng trại không chỉ giúp hạn chế mầm bệnh trong môi trường mà còn góp phần nâng cao hiệu quả, cải thiện năng suất của đàn heo con theo mẹ.

Để lại một bình luận